Bệnh trúng phong

Bệnh trúng phong hay có tên gọi khác là bệnh dot quy là chứng bệnh phát sinh cấp, đột ngột và rất nặng. Y học hiện đại gọi đây là tai bien mach mau nao. Bệnh thường gặp ở những người hư yếu, người cao tuổi, huyết áp cao (tang huyet ap)… Trung phong có thể xảy ra quanh năm nhưng mùa đông và mùa xuân gặp nhiều hơn. 

Bệnh trung phong(ảnh minh họa)

Các loại tai biến thường gặp:

Nhồi máu não hoặc xuất huyết não sẽ làm cho não tủy bị tổn thương. Thường thấy có những biểu hiện sau:

- Hôn mê: thường thấy ngay từ đầu. Nếu nhẹ thì tinh thần hoảng hốt, mê muội, thích khạc nhổ hoặc ngủ mê man. Nếu nặng thì hôn mê, bất tỉnh. Có bệnh nhân lúc đầu còn tỉnh táo, vài ngày sau mới hôn mê. Đa số bệnh nhân trung phong khi hôn mê kèm nói sảng, vật vã không yên.

- Liệt nửa người: Nhẹ thì cảm thấy tay chân tê, mất cảm giác, tay chân không có sức. Nặng thì hoàn toàn liệt. Thường chỉ liệt một bên và đối xứng với bên não bị tổn thương. Đa số liệt dạng mềm, chỉ có một số ít liệt dạng cứng, co rút. Thường lúc đầu bị liệt dạng mềm rũ, tay chân không có sức, nhưng một thời gian sau, lại bị co cứng, các ngón tay, chân không co duỗi được.

- Miệng méo, lưỡi lệch: thường gặp ở giai đoạn đầu của bệnh trung phong kèm chảy nước miếng, ăn uống thường bị rớt ra ngoài, khó nuốt.

- Nói khó hoặc không nói được: Nhẹ thì nói khó, nói ngọng, người bệnh cảm thấy lưỡi của mình như bị cứng. Nếu nặng, gọi là trung phong bất ngữ, không nói được. Thường một thời gian sau chứng khó nói sẽ bình phục dần.Cũng có thể nhẹ hơn, không bất tỉnh nhân sự, nhưng vẫn có thể bán thân bất toại.

Nguyên nhân trung phong

Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến bị trung phong là do ngoại phong và nội phong. Hải Thượng Lãn Ông cho là thỉnh thoảng mới có ngoại phong. Còn 70-80% do âm hư, 10-20% do dương hư, vì hư yếu sinh phong.

- Về ngoại phong: Kim quỹ yếu lược ghi: “Do lạc mạch hư rỗng nên phong là thừa hư xâm nhập”. Linh khu ghi: “Hư tà ở nửa thân, nó vào sâu ở dinh vệ, nếu dinh vệ suy yếu thì chân khi sẽ đi và phong tà một mình lưu ở đó thành “thiên khô” (khô nửa người). Tố Vấn (Phong Luận) ghi: “Phong trúng huyệt du của ngũ tạng lục phủ là phong của tạng phủ, các cửa ngõ bị trung phong đó gọi la thiên phong” (phong nửa người).

- Về nội phong: Lưu Hà Gian nói: “Khi hơi thở mất bình thường thì âm hỏa bạo thậm”. Lý Đông Viên ghi: “Cả bốn mùa trong năm nếu giận buồn quá thì đều thương khí, hoặc người béo phì có thân hình thực, song có khí suy”. Chu Đan Khê ghi: “Thấp sinh đờm, đờm sinh nhiệt, nhiệt sinh phong”.

Triệu chứng lâm sàng:

Tuy nhiên dựa vào triệu chứng lâm sàng, thì trung phong có thể phân làm hai trường hợp sau

- Chứng Bế: Hai tay nắm chặt, hàm răng cắn chặt, thở khò khè như kéo cưa, mặt đỏ, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch hồng, sác, huyền là chứng bế loại dương chứng. nếu nằm yên, không vật vã, thở khò khè, rêu lưỡi trắng trơn mà có nhớt, mạch trầm hoãn, là chứng bế loại âm chứng

-Chứng Thoát: Mắt nhắm, miệng há, thở khò khè, tay chân duỗi ra, nặng thì mặt đỏ, mồ hôi ra thành giọt, chân tay lạnh, rêu lưỡi trắng trơn, mạch vi, tế, muốn tuyệt.

Nguyên tắc điều trị bệnh

Trung phong là chứng cấp, xẩy ra đột ngột, vì vậy, phải chữa ngọn (tiêu) trước. Chú trọng đến việc khứ tà. Thường dùng phép bình Can, tức phong, thanh hóa đờm nhiệt, hóa đờm, thông phủ, hoạt huyết, thông lạc, tỉnh thần, khai khiếu. Thường phân ra chứng bế và thoát để dễ xử lý.

Bế chứng: khứ tà, khai khiếu, tỉnh thần, phù chính.

Thoát chứng: cứu âm cố dương.

Đối với chứng ‘nội bế ngoại thoát’ nên phối hợp khai khiếu, tỉnh thần với phù chính cố bản.

Khi điều trị di chứng, thường thấy hư thực lẫn lộn, tà thực chưa giải hết đã thấy xuất hiện hư chứng, nên phù chính, khứ tà, thường dùng phép dục âm, tức phong, ích khí, hoạt huyết.

 http://benhtanghuyetap.vn/

Read More

Chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu não như thế nào?

Tai bien mach mau nao là một bệnh nguy hiểm, để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh. Chính vì thế mọi người hãy tự trang bị cho mình những kiến thức quan trọng để có thể phòng tránh cũng như hạn chế những hậu quả đáng tiếc của tai bien mach mau nao cho bản thân cũng như người thân cho gia đình.

Tai bien mach mau nao (ảnh minh họa)

Tai bien mach mau nao được coi là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Theo Tổ chức y tế thế giới tai bien mach mau nao được định nghĩa như sau:

+ Biểu hiện các rối loạn về chức năng thần kinh như hôn mê, liệt nửa người, nói đớ, nuốt bị sặc. xuất hiện nhanh, đột ngột.

+ Các rối loạn chức năng này thường tồn tại quá 24 giờ.

+ Các khám xét và thăm dò đã loại trừ nguyên nhân sang chấn thương sọ não.

Phân loại tai bien mach mau nao:

- Khỏi hoàn toàn trước 24 giờ: Gọi là thiếu máu não cục bộ thoáng qua. Hiện nay coi là yếu tố nguy hiểm, không phải là tai bien mach mau nao thực sự. Những người này có thể bị tai biến mạch máu não thực sự sau đó nếu không quan tâm đến việc điều trị và phòng ngừa.

- Khỏi hoàn toàn sau 24 giờ bị liệt gọi là thiếu máu não có hồi phục.

- Khỏi một phần và di chứng kéo dài.

- Không hồi phục hoặc nặng lên liên tục.

- Tử vong

Nhận biết dấu hiệu tai bien mach mau nao: Trên thực tế người bị tai biến mạch máu não có 2 dạng thường gặp là nhũn não và xuất huyết não, cả 2 dạng này đều có những biểu hiện chung sau đây:

- Rối loạn về tri giác: Có nhiều trường hợp người bệnh vẫn còn tỉnh táo, nhưng đa số là có tri giác giảm sút như: lơ mơ, ngủ gà đôi khi là hôn mê.

- Rối loạn về vận động như: Liệt nửa người, nếu nặng người không tự đi lại được, trường hợp nhẹ người bệnh đi khó khăn khi đi hay bị rớt dép, liệt mặt cùng bên với bên bị liệt, liệt các cơ hầu họng làm cho người bệnh nuốt khó khăn khi ăn uống dễ bị sặc, thức ăn rớt vào đường hô hấp gây nghẹt thở có thể gây tử vong cho bệnh nhân. Ngoài ra người bệnh có thể bị tình trạng nói khó, hay không nói được, tiêu tiểu cũng không điều khiển được.

Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh:

Trên thực tế rất khó xác định nguyên nhân gây ra tai bien mach mau nao, với phương tiện chẩn đoán hiện đại là CT-Scan chúng cũng chỉ có thể xác định được dạng tai bien mach mau nao là nhũn não hay xuất huyết não chứ không xác định được nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não. Về mặt lý thuyết người ta nhận thấy xuất huyết não hay chảy máu trong là do vỡ động mạch ở não (có thể do huyết áp cao làm vỡ động mạch não hoặc do vỡ mạch máu não bị dị dạng bẩm sinh). Nhũn não thường mạch máu não bị tắc nghẽn. Sự tắc nghẽn này do nhiều lý do trong đó có liên quan đến xơ vữa động mạch, một số bệnh tim mạch tạo ra cục máu đông trong tim theo dòng máu lên não làm tắc động mạch não.

Chăm sóc bệnh nhân tai biến như thế nào?

- Tình trạng liệt cơ hầu họng làm cho nuốt khó khăn, dễ bị sặc khi ăn uống, gây tai biến hít vào phổi. Trường hợp nhẹ thì viêm phổi, nặng hơn là nghẹt đường hô hấp gây ngừng thở và tử vong. Khi cho ăn thức ăn nên xay nhuyễn, lỏng dễ nuốt nhưng cần nhớ là phải chứa đầy đủ chất dinh dưỡng. Nếu tình trạng ăn quá dễ sặc, bác sĩ sẽ cho đặt ống ăn từ mũi xuống dạ dày.

- Loét xương cụt dễ xảy ra vì bệnh nhân bị liệt nằm một chỗ, không tự xoay xở được và tình trạng tai biến làm rối loạn thần kinh mạch máu dinh dưỡng da. Vì vậy người chăm sóc nên xoay trở bệnh nhân thường xuyên.

- Nhiễm trùng phổi hay gặp vì tình trạng liệt làm người bệnh nằm nhiều không thể hít thở sâu được, cộng với sự tiết nhiều đàm nhớt làm cho phổi thường xuyên bị ứ đọng các chất tiết này dễ dẫn đến nhiễm trùng. Để tránh những biến chứng này, người chăm sóc nên đỡ người bệnh ngồi dậy, nhắc người bệnh hít thở sâu và vỗ lưng. Vỗ lưng là việc làm rất đơn giản mà có hiệu quả. Cách vỗ lưng đúng như sau: Đỡ người bệnh ngồi dậy, xếp kín các ngón tay, lòng bàn tay hơi khum, vỗ đều hai bên lưng từ giữa lưng lên hai vai. Tránh động tác sai là xòe bàn tay đánh vào lưng người bệnh.

- Đau khớp vai bên bị liệt vì khi ngồi trọng lượng cánh tay kéo khớp vai sệ xuống và khi đỡ ngồi người nhà hay nắm tay bên liệt kéo bệnh nhận ngồi dậy dẫn đến giãn khớp vai. Để tránh biến chứng này, các bệnh nên treo tay bên liệt bằng miếng vải hình tam giác hay dùng một khăn lông lớn. Khi đỡ ngồi thì nâng phía sau cổ không nên kéo tay bên liệt.

Phục hồi chức năng sau tai biến:

Mục tiêu của phục hồi chức năng là chống teo cơ và cứng khớp giúp tăng phần nào sức cơ, nó có ý nghĩa rất lớn với người bệnh tai bien mach mau nao, Phục hồi chức năng gồm các vấn đề chính sau đây:

- Trong trường hợp liệt nặng hoàn toàn nên tập thụ động tại giường. Tập tất cả các khớp từ khớp ở ngón tay, ngón chân đến các khớp lớn như khớp vai khớp háng. Tập mỗi lần 15 - 30 phút ngày 2 - 3 lần.

- Trong trường hợp liệt bán phần, người bệnh còn cử động được nhưng khó khăn thì cần tập trợ giúp nghĩa là cho người bệnh tập bình thường, khi thấy động tác nào khó khăn thì giúp cho người bệnh cử động hết tầm hoạt động của khớp. Trong những trường hợp này đôi khi phải dùng thêm dụng cụ trợ giúp.

- Còn nếu liệt nhẹ người bệnh còn tự sinh hoạt được có thể tự tập luyện theo hướng dẫn của kỹ thuật viên vật lý trị liệu, vài lần sau tự tập. Khi thuần phục cần học thêm những bài tập khác cao cấp hơn. Lưu ý tập dáng đi đúng đẹp, không cần đi nhanh. Tránh dáng đi tự phát không nhấc chân lên cao dáng đi chân phát cỏ.

Read More

Nhưng thông tin cần biết về bệnh đột quỵ

Benh dot quy là một bệnh rất nguy hiểm, xảy ra ở mọi đối tượng hay còn được gọi là tai bien mach mau nao, bệnh này xảy ra khi lượng máu cung cấp cho một phần của não bộ đột nhiên bị chặn lại hoặc khi có một mạch máu trong não bộ bị vỡ khiến máu tràn vào những khoảng không xung quanh các tế bào não. Cũng giống như một người bị mất luồng máu cấp tới tim gây nên hiện tượng trụy tim thì người bị mất luồng máu lên não hoặc chảy máu bất ngờ trong não có thể được gọi là "não quỵ".

Liệt là một đặc điểm phổ biến của benh dot quy, thông thường xảy ra với một bên của cơ thể (liệt nửa người). Liệt hoặc suy kiệt có thể chỉ ảnh hưởng tới khuôn mặt, một tay hoặc một chân hay có thể ảnh hưởng tới toàn bộ một nửa của cơ thể và khuôn mặt.

Benh dot quy sẽ làm cho bán cầu não trái của bệnh nhân sẽ bị liệt ở bên phải hay còn gọi là liệt nhẹ. Ngược lại, một người bị đột quỵ ở bán cầu não phải sẽ chịu những khuyết tật ở nửa trái của cơ thể.

Bệnh đột quỵ

Các triệu chứng: Những triệu chứng của benh dot quy rất dễ phát hiện

Đột nhiên bị tê liệt hoặc đuối sức, đặc biệt là ở một nửa cơ thể.

Khó phát âm hoặc đầu óc lẫn lộn không hiểu được người khác nói

Một mắt nhìn không rõ, đi loạng choạng, chóng mặt hoặc mất thăng bằng hoặc không phối hợp được hoạt động; hoặc đau đầu trầm trọng mà không rõ nguyên nhân.

Benh dot quy thường có thể phân biệt với các nguyên nhân gây chóng mặt hoặc đau đầu khác. Những triệu chứng này có thể cho thấy đã xảy ra đột quỵ và cần có tác động y tế ngay lập tức.

Các yếu tố rủi ro là: tang huyet ap, bệnh tim, tiểu đường và hút thuốc. Những nguy cơ khác gồm có nghiện rượu nặng, nồng độ cholesterol trong máu cao, sử dụng thuốc cấm, những đặc điểm về gen hoặc bẩm sinh, những dị thường nhất định trong hệ mạch là nguyên nhân chính dẫn đến benh dot quy.

Phục hồi sớm

Bằng cách nào đó mà người ta vẫn chưa xác định được rõ, não bộ có khả năng đền bù đối với tổn thương do đột quỵ hoặc não quỵ gây ra. Một số tế bào não có thể chỉ bị tổn thương tạm thời, chứ không bị tiêu diệt và có thể phục hồi chức năng. Trong một số trường hợp, não bộ có thể tự tổ chức lại hoạt động chức năng của mình. Đôi khi, một vùng của não bộ đảm nhận chức năng cho một vùng bị đột quỵ làm tổn thương. Những người chống chịu được qua cơn đột quỵ đôi lúc có cảm thấy những phục hồi rõ ràng ngoài dự tính mà không thể lý giải được.

Đối với những bệnh nhân có tình trạng ổn định, quá trình phục hồi chức năng có thể bắt đầu trong vòng hai ngày sau khi xảy ra đột quỵ và nên tiếp tục nếu cần sau khi xuất viện. Những lựa chọn phục hồi chức năng có thể gồm có bộ phận phục hồi chức năng trong bệnh viện, cơ sở chăm sóc hơi cấp, bệnh viện phục hồi chức năng, liệu pháp điều trị tại nhà, chăm sóc ngoại trú hoặc chăm sóc dài hạn trong một cơ sở điều dưỡng.

Mục tiêu của phục hồi chức năng là nhằm cải thiện chức năng để người qua cơn đột quỵ có thể trở nên càng tự lập càng tốt. Mục tiêu này phải được thực hiện theo hình thức tôn trọng phẩm cách đồng thời khuyến khích người qua cơn đột quỵ học lại những kỹ năng cơ bản mà cơn đột quỵ có thể đã cướp đi của họ – như ăn uống, mặc quần áo và đi bộ.

Di chứng để lại của benh dot quy

Cho dù benh dot quy là một căn bệnh của não bộ, nhưng nó có thể ảnh hưởng tới toàn bộ cơ thể. Một số tình trạng khuyết tật khác có thể xuất hiện do đột quy gồm có liệt, khuyết thiếu trong nhận thức, những vấn đề về phát âm, khó khăn về cảm xúc, những vấn đề trong cuộc sống hàng ngày và đau đớn.

Benh dot quy có thể gây ra những vấn đề về tư duy, nhận thức, khả năng tập trung, học tập, đánh giá hoặc trí nhớ. Một bệnh nhân bị đột quỵ có thể không có khả năng nhận thức được những gì diễn ra xung quanh hoặc không thể nhận thức được những khuyết tật về thần kinh do cơn đột quỵ gây ra.

Những nạn nhân của đột quỵ thường gặp vấn đề về tiếp thu hoặc hình thành ngôn ngữ. Những vấn đề về ngôn ngữ thường xảy ra do tổn thương đối với thùy thái dương trái và thùy đỉnh của não bộ.

Đột quỵ có thể dẫn tới những vấn đề về cảm xúc. Một khuyết tật phổ biến xảy ra đối với nhiều bệnh nhân bị đột quỵ là hiện tượng trầm cảm, một trạng thái buồn hơn mức bình thường sau cơn đột quỵ.

Những bệnh nhân đột quỵ có thể bị đau đớn, cảm giác tê liệt khó chịu hoặc có nhiều cảm giác lạ sau cơn đột quỵ. Những cảm giác này có thể do nhiều yếu tố gây ra trong đó có tổn thương ở nhiều vùng cảm giác của não bộ, khớp bị cứng hoặc chân tay bị tê liệt.

Do đó để tránh mọi hậu quả đáng tiếc ở trên mọi người cần chú ý và phát hiện sớm các biểu hiện của benh dot quy để có thể chữa trị một cách sớm nhất tránh những điều đáng tiếc xảy ra.
Theo Vnxpress.vn

Read More

Những dấu hiệu nhận biết tai biến mạch máu não

Tai bien mach mau nao có tên gọi khác là Trung phong hay còn gọi là dot quy não là một bệnh xảy ra khi việc cung cấp máu lên một phần bộ não bị đột ngột ngừng trệ.

Tai biến mạch máu mão

Những dấu hiệu nhận biết dễ bị bỏ qua

Một sáng cách đây khoảng 2 năm, ông Nguyễn Văn Dũng, 65 tuổi, thức dậy như thường ngày trong tư thế ngủ quen thuộc một tay vắt trên trán và một tay để sau đầu. Nhưng hôm ấy, khác với mọi ngày, ông thấy cánh tay trái của mình tê tê một cách khác thường khi thức giấc. Nghĩ chắc do thói quen để tay sau đầu là nguyên nhân gây ra tê tay, ông vẫn đi làm bình thường và không để ý đến triệu chứng khác thường. 6 tiếng sau, cảm giác tê tăng dần, ông Trúc chóng mặt và ngã xuống sàn bất chợt. Ông được đưa ngay vào bệnh viện cấp cứu. Kết quả mà bác sĩ thông báo cho gia đình sau đó là ông bị tai biến nghẽn mạch máu não. Kinh nghiệm này làm ông Dũng không bao giờ quên và theo ông đây là kinh nghiệm quý báu không chỉ đối với riêng ông:

Cái kinh nghiệm cho mình biết là cảm giác tê dại trong người, từ tay đến chân thì đó là trieu chung cua tai bien mach mau nao ( dot quy ). Có thể sự nghẽn mạch máu từ não nó lan truyền đến tay trái hoặc chân trái hoặc là tay phải hoặc chân phải, thì chúng ta phải vào bệnh viện để xét nghiệm ngay… Mọi người nên lấy đó làm kinh nghiệm. Khi có cảm giác như vậy thì bất cứ giá nào cũng phải vào bệnh viện ngay lập tức càng nhanh càng tốt.

Benh dot quy là một căn bệnh khá phổ biến hiện nay. Theo thống kê của Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ, trên thế giới, cứ 6 người thì có một người sẽ bị đột quỵ ít nhất một lần trong đời. Trên thế giới, cứ 6 giây thì có một người chết vì bị dot quy 

Benh dot quy có thể xảy ra với bất cứ người nào và vào bất cứ lúc nào, tuy nhiên chúng thường dễ xảy ra khi người ta lớn tuổi. Có nhiều nhân tố có thể dẫn đến dot quy. Một số có thể điều trị được ví dụ như cao huyết áp, tiểu đường và mỡ máu.

Tai biến mạch máu não (trung phong) bây giờ phổ biến bởi các nguyên nhân, thứ nhất là người ta già đi, thứ hai là chúng ta đã không làm tốt việc giữ sức khỏe cho mọi người. Vẫn còn quá nhiều người hút thuốc, rất ít người chú ý đến trọng lượng cơ thể mình. Chế độ ăn là một vấn đề tại các nước phát triển và các nước đang phát triển. Chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa để cải thiện cách sống của chúng ta để cải thiện tình hình. Huyết áp cao là một yếu tố hoàn toàn có thể kiểm soát được và là một yếu tố quan trọng dẫn đến bị trung phong. Còn quá nhiều người không biết huyết áp của mình là gì và kể cả nếu họ có biết thì họ cũng không kiểm soát nó tốt.

Đặc biệt benh trung phong giờ đây xảy ra khá phổ biến và điều quan trọng là phải nhận ra những dấu hiệu của bệnh này. Các dấu hiệu của trung phong là dấu hiệu của mặt, đó là khi mặt bạn bị chảy xuống một bên hoặc bị yếu một bên, thứ hai là tay bạn khi bạn thấy một bên tay bị yếu, tiếp theo là nói, khi bạn nói ngọng hoặc nói líu lưỡi không rõ chữ. Khi có một trong những dấu hiệu này thì phải nói đến thời gian, tức là bạn cần phải được chăm sóc y tế ngay lập tức khi xuất hiện một trong các dấu hiệu này. Benh trung phong cũng được coi là một trong các nguyên nhân gây tử vong cao. Tuy nhiên đây lại là căn bệnh hoàn toàn có thể dễ dàng phòng tránh.

 Sưu tầm

Read More